Samarium is een chemisch element met het symbool Sm en atoomnummer 62. Het behoort tot de groep van de lanthaniden, beter bekend als de zeldzame aardmetalen. Hoewel de naam anders doet vermoeden, komt samarium relatief veel voor in de aardkorst, maar verspreid en in lage concentraties, waardoor de winning ervan complex en energie-intensief is. Het metaal wordt voornamelijk gewonnen uit mineralen zoals monaziet en bastnäsiet, vaak als bijproduct van de extractie van andere zeldzame aardmetalen.
Een van de belangrijkste toepassingen van samarium is in samarium-kobaltmagneten. Deze permanente magneten onderscheiden zich door hun hoge temperatuurweerstand en sterke magneetkracht, zelfs onder zware omstandigheden. In tegenstelling tot de vaak gebruikte neodymiummagneten behouden samarium-kobaltmagneten hun magnetische eigenschappen bij temperaturen tot ongeveer 350 °C. Dit maakt ze geschikt voor gebruik in industriële elektromotoren, windturbines, elektrische voertuigen en ruimtevaarttechnologie. Binnen de energietransitie zijn dergelijke toepassingen essentieel, omdat compactere, efficiëntere motoren bijdragen aan schonere energieopwekking en duurzamere vormen van mobiliteit.
Naast magnetische toepassingen wordt samarium ook gebruikt in nucleaire reactoren als neutronenvanger, vanwege zijn hoge absorptievermogen. Dit helpt bij het reguleren van de kettingreacties binnen een reactor. Ook speelt samarium een rol in gespecialiseerde glas- en lasersystemen.
Vanuit duurzaamheidsperspectief is het hergebruik van samariumhoudende materialen van groeiend belang. De delving van zeldzame aardmetalen is niet alleen kostbaar, maar vaak ook milieubelastend door chemisch intensieve processen en de productie van afvalstromen. Technologische innovatie in recyclingmethoden en materiaalherwinning draagt daarom bij aan een efficiënter en milieuvriendelijker gebruik van samarium. Gezien de rol die het speelt in schone technologieën, neemt het strategisch belang van dit metaal toe binnen beleidskaders voor grondstoffenvoorziening in Europa en daarbuiten.
