Kritieke grondstoffen zijn materialen die van strategisch belang zijn voor moderne technologieën zoals accu’s, windturbines, zonnepanelen, halfgeleiders en elektrische motoren. Ze zijn essentieel voor de energietransitie en digitalisering, maar kennen vaak een hoge leveringsrisico door geopolitieke spanningen, beperkte wereldwijde productie of milieubelastende winning.
Voor de EU is de afhankelijkheid van landen als China (voor zeldzame aardmetalen, grafiet), Congo (voor kobalt) en Chili (voor lithium) problematisch. Leveringszekerheid staat onder druk door exportrestricties, geopolitieke spanningen en toenemende wereldwijde vraag. Zonder betrouwbare toegang tot deze materialen dreigt vertraging of stagnatie in de uitrol van duurzame technologieën.
De Europese Commissie heeft daarom een lijst opgesteld van zogeheten Critical Raw Materials (CRM’s). In het kader van de Critical Raw Materials Act worden maatregelen genomen om recycling te stimuleren, duurzame mijnbouw binnen Europa te bevorderen en strategische voorraden op te bouwen.
Onderstaand een overzicht van veelgebruikte kritieke grondstoffen en hun toepassingen:
|
Grondstof |
Belangrijkste toepassingen |
Belangrijkste herkomstlanden |
|---|---|---|
|
Lithium |
Accu’s voor EV’s, opslag, elektronica |
Australië, Chili, China |
|
Kobalt |
Accu’s, superlegeringen, katalysatoren |
Congo (DRC), Rusland, Australië |
|
Grafiet (synthetisch & natuurlijk) |
Anodes in lithium-ion accu’s, smeermiddelen |
China, Mozambique, Madagaskar |
|
Neodymium/Praseodymium |
Permanentmagneten in windturbines en EV-motoren |
China |
|
Terbium/Dysprosium |
Hoogtemperatuurmagneten voor EV’s en turbines |
China |
|
Nikkel |
Accu’s (NMC), roestvrij staal |
Indonesië, Filipijnen, Rusland |
|
Zeldzame aardmetalen |
Elektronica, EV’s, militaire technologie |
China, Myanmar, VS |
|
Gallium/Indium |
Zonnepanelen (CIGS), LED’s, halfgeleiders |
China, Zuid-Korea, Japan |
|
Germanium |
Glasvezel, PV, infraroodtechnologie |
China, VS, Rusland |
|
Tantalium |
Elektronica, condensatoren, lucht- en ruimtevaart |
Rwanda, Congo (DRC), Brazilië |
Het verminderen van afhankelijkheid vereist betere traceerbaarheid, duurzame mijnbouwstandaarden, en een toename van circulaire toepassingen, zoals accurecycling en urban mining. Kritieke grondstoffen staan daarmee centraal in het industriële en geopolitieke beleid rond duurzaamheid en energiezekerheid.
